Prześcigają się w wykonywaniu tradycyjnych masek i wymyślaniu różnych wydarzeń związanych z karnawałem. Przebieg imprezy nigdy nie jest z góry znany, a w jego organizacji bierze udział nie tylko miasto, ale także prywatni przedsiębiorcy oraz lokalne grupy teatralne i taneczne.
Karnawał odbywa się zimą. Jego data jest zawsze inna, ponieważ rozpoczyna się 10 dni przed Środą Popielcową i jest ostatnią zabawą przed postem wielkanocnym, podobnie jak nasz karnawał. Jednak jedną z najczęstszych interpretacji pochodzenia słowa karnawał jest włoskie słowo carne (mięso) i vale (odejście lub nabranie sił), czyli pożegnanie się z mięsnymi potrawami i dalszym ucztowaniem przed długim okresem Wielkiego Postu. Tradycja głosi jednak, że początki karnawału wywodzą się z pogańskich świąt, niektórzy upatrują jego źródeł w starożytnych Saturnaliach.
Pierwsza pisemna wzmianka o karnawale w Wenecji pochodzi z 1268 roku, ale jest prawie pewne, że Wenecjanie nosili maski już w XI wieku. Rewie masek były bardzo psotne i początkowo trwały kilka miesięcy. Obyczaje podupadały podczas nich, więc miasto zaczęło bronić się przed noszeniem masek różnymi dekretami.
Zabronione było noszenie kostiumów poza okresem karnawału, a także wchodzenie w nich do kościołów i kasyn. Noszenie masek było wykorzystywane do ukrywania różnych występków i wykroczeń, o czym świadczy na przykład dekret z 1603 roku, w którym mężczyznom zabroniono przebierania się za kobiety i odwiedzania zakonnic w klasztorach żeńskich. Wielokrotnie zakazywano noszenia w stroju ostrych przedmiotów, które mogłyby zranić innych. Za złamanie zakazu groziły bardzo surowe kary i grzywny - mężczyźni mieli być uwięzieni na dwa lata i ukarani grzywną w wysokości 500 lirów, kobiety zaś publicznie ośmieszone na Placu Świętego Marka i wygnane z Wenecji na cztery lata. Kobiety również musiały zapłacić grzywnę w wysokości 500 lirów.
Jeszcze surowsze ograniczenia zostały nałożone na karnawał przez monarchię austriacką po upadku Republiki Weneckiej. Podbój miasta przez Napoleona w 1797 roku oznaczał koniec karnawału. Ten ostatni obawiał się, że podczas karnawału mogą wybuchnąć bunty, więc go zakazał. Zakaz został zdjęty dopiero w 1979 roku, a w ślad za tym przywrócono wiele oryginalnych tradycji karnawałowych.
Każdego roku karnawał otwiera "lot anioła", kiedy to wybrany akrobata (obecnie często piękna dziewczyna) unosi się na stalowej linie nad ulicą St. Tradycja ta sięga 1548 roku, kiedy to jeden z wykonawców wspiął się na dach dzwonnicy i stamtąd "poleciał" na podwójnej linie na trybunę Pałacu Dożów. Dzisiejszy karnawał obejmuje również tradycyjne przedstawienia Commedia dell'Arte, które odbywają się zarówno w teatrach, jak i na ulicach miasta. Pod koniec karnawału zawsze wybierana jest najpiękniejsza maska, a na placu św. Marka odbywa się wielki bal i pokaz sztucznych ogni. Każdego roku karnawał ma inny motyw przewodni. W poprzednich latach były to na przykład kolory lub podróże Marco Polo.
Tradycyjne maski, którę są używane podczas karnawału wywodzą się ze wspomnianej wcześniej Commedii dell'Arte, w której występowały stałe postacie z charakterystycznymi kostiumami. Stąd wywodzi się słynna Colombina - maska zakrywająca tylko górną połowę twarzy zdobiona złotem lub srebrem, Arlecchino - maska pierwotnie wykonana z drewna lub skóry. Jej kolor jest czarny z płaskim małpim nosem. Reprezentuje dzikusa lub niewolnika. Pantalone - maska na górną połowę twarzy przedstawia smutnego starca z długim nosem i skośnymi oczami. Oprócz tych postaci, podczas karnawału z pewnością można zobaczyć inne tradycyjne maski, takie jak: Bautta - kwadratowa maska zakrywająca całą twarz, bez otworu na usta, zwykle w towarzystwie trójrożnego kapelusza i peleryny. Dottore - dziwaczna biała maska z długim dziobem i okrągłymi otworami na oczy, której często towarzyszą okulary. Volto - biała maska, której tradycyjnie towarzyszy trójrożny kapelusz, prawdopodobnie przedstawiająca ducha.
Maski są wykonywane w luksusowych warsztatach z drogich materiałów, ale można je również kupić w ekonomicznej formie dla turystów. Twórcy masek są bardzo szanowani, a w przeszłości mieli nawet własną gildię. Niektóre weneckie rodziny dziedziczą kostiumy od pokoleń i są z nich bardzo dumne.
Główna część karnawału odbywa się w Canal Grande i na Placu św. Marka. Niemniej szczególna magiczna atmosfera przenika całe miasto. Nie ma to jak wędrówka krętymi uliczkami pomiędzy plątaniną kanałów i mostów. Właśnie tutaj można spotkać niezwykle piękne i charakterystyczne weneckie maski lub dołączyć do żywiołowej zabawy.
